तो एक भिकारी होता...

तो एक भिकारी होता...
लहानपणापासूनच गणपती मंदीरासमोर बसायचा...
येणार्‍या-जाणार्‍याकडे आशाळभूत नजरेने पहायचा...
त्याचा आवाज खूप चांगला होता...
सुरेल आवाजात भक्तीगीतं गायचा...
स्वतःला विसरुन सुरांमध्ये तल्लीन होऊन जायचा...
ती मंदीराजवळच रहायची...
दर मंगळवारी न चुकता मंदीरात यायची...
या मुलाचं तिला विशेष कौतुक वाटायचं...
त्याच्या आवाजातील कारुण्य, तिच्या मनात दाटायचं...
एकदा जाऊन ती त्याच्याशी बोलली...
एकमेकांच्या नकळत, त्यांची मैत्री फुलली...

आता, ती रोज मंदीरात येऊ लागली...
त्याच्यासोबत अखंड गप्पा मारु लागली...
तिनं त्याला लिहायला, वाचायला शिकवलं...
त्यानेही सगळं झटकन आत्मसात केलं...
हळूहळू त्याच्या पंखांना पालवी फुटू लागली...
त्याच्या मनात तिच्याविषयी प्रीत मग दाटू लागली...
त्यानं ठरवलं, स्वतःच्या पायावर उभं रहायचं...
आणि मग कर्तृत्वाच्या जोरावर, तिला मिळवायचं...
वर्ष सरत होती... काळ सरकत होता...
त्याच्या मनात प्रेमाचा अवीट झरा झरत होता...
मग एके दिवशी त्याने, शहरात जायचं ठरवलं...
संगीताच्या विश्वात, नशीब कमवायचं ठरवलं...
तिला न भेटताच, तो शहरात निघून आला...
आपलं अस्तित्व टिकवण्यासाठी, जोमानं लढू लागला...
रोज भर उन्हात, पायी रखडत जायचा...
मान्यवर संगीतकारांचे उंबरे झिजवायचा...
पण त्याला कधीच कोणी संधी दिली नाही...
त्याच्या गुणांची कोणी कदरच केली नाही...
दिवस उलटत होते, पण त्याचा निर्णय पक्का होता...
स्वतःच्या कर्तृत्वावर, त्याचा विश्वास सच्चा होता...
आणि एके दिवशी, ती सुवर्णसंधी चालून आली...
गायकीच्या स्पर्धेसाठी, प्रवेशिका त्यानं दिली...
त्याच्या आवजाला तिथं वाखाणलं गेलं...
त्याच्या गुणांचे मोल, खरोखर जाणलं गेलं...
आणि मग त्याच्यातील गायकाचा उदय झाला...
त्याच्या तेजाने मग, तो विश्व उजळून गेला...
किर्ती,प्रसिद्धी,पैसा,प्रतिष् tha सर्व त्याला मिळाले...
तरीही त्याचे मन, केवळ तिच्याचसाठी तळमळले...
तिची आठवण येताच, तो गावाकडे परतला...
जाऊन तिच्या घराच्या, अंगणात उभा राहीला...
पण हे काय? ते घर अगदी उदास भासत होते...
कोणते तरी दुःख, त्या घरास ग्रासत होते...
आत पाऊल टाकताच, त्याच्या ह्रदयात धस्स झाले...
मनातल्या स्वप्नांचे डोलारे, क्षणार्धात लुप्त झाले...
तिचा फुलांच्या हारने सजलेला फोटो,
त्याच्या ह्रदयात बाणासारखा शिरला...
अन् यशाच्या शिखरावर पोहोचुनही,

शेवटी तो एक भिकारीच उरला.........

तो आणि ती

आज पहाट जरा मस्तच भासत होती,
त्यालाही जराशी धुंदी चढली होती.

बाहेर पाउस रिमझिम पडत होता, वाराही कुंद
जाहला होता...

तो आज खूप खुश होता, अगदी मनातून
भारला होता.

कारणही तसच होतं, आज तिच्या अन
त्याच्या लग्नाला एक वर्ष झालं होत...

ती तर त्याहुनही खुश होती,
अगदी मनाच्या हिंदोळ्यावर झोके घेत होती
लग्नाला एक वर्ष तर झालंच होत, पण
ती त्याला आज "गुड न्यूज" देणार होती...

 सकाळी नाश्ता चालला होता, तिने आज
मोगरा माळला होता आणि सुवास मंद दरवळत
होता.

तिने आज त्याचे आवडते बटाटे पोहे केले होते,
तोही प्रत्येक घासाबरोबर तिला डोळे मिटकावून
दाद देत होता...

त्याच्या आईलाही हे कळत होत, ती पण मुद्दाम
मधेच खाकरून त्यांचा नजरभंग करत होती.

आणि तो अगदीच प्रेमाने तिच्या हातावर मधेच
एखादी थाप मारत होता...

संध्याकाळी आईकडून त्याने खास "परमिशन"
घेतली होती, आईनेही अगदी हसून ती दिली होती.
"इविनिंग शो" ची दोन तिकिटे काढली होती, मग
घरी तिघांचा डिनर असा मस्त बेत ठरला होता.
दोघे भलतेच खुश होते,

आई देखील त्यात सामील
झाली होती.

दृष्ट लागू नये असा त्यांचा संसार होता, पण
संसाराच काय त्याला कधी कधी प्रेमाचीच दृष्ट
लागते...

त्याने पैसे वाचवून हफ्त्याने
तिच्यासाठी स्कुटी बुक केली होती,

तिला ऑफिसला जायला गर्दीत त्रास होतो ना.
तीही काही कमी नव्हती पाच महिने पैसे वाचवून
एक हिऱ्याची अंगठी घेतली होती,

जणू संध्याकाळी ती घेऊन एका हिरयावर
दुसर्या हिरयाचा कळस चढवणार होती...

ऑफिस मधून संध्याकाळी एकमेकांनाफोन केले,
तिने त्याला त्यांच्या सोनाराच्या दुकानासमोर
भेटायला बोलावले.

त्याला कळून चुकलं होतं
काहीतरी महागडी भेटवस्तू मिळणार,

तो हि नवीन कोरी करकरीत स्कुटी घेऊन
तिला भेटायला निघाला होता...

तो तिथे पोचला त्याने स्कुटी लपवून पार्क
केली, म्हटलं "सरप्राईज" देईन.

ती त्याच्या आधीच तिथे पोचली होती,
आणि हिऱ्याची सुरेख अंगठी आपल्याच मुठीत
लपवली होती...

तो क्षण आला दोघांची नजरानजर झाली, त्याने
तिला दुरूनच हात केला.

तिनेही त्याला हात हलवून प्रतिसाद दिला, दोघे
एक-एक पाऊल पुढे सरकू लागले...

ती तर दोन-दोन पावले उडी मारून चालत होती,
तो आपल्या नेहमीच्या हास्यात
तिच्यावरची नजर ढळू देत नव्हता.

दोघांच्याही मनात एक पूर्ण वर्ष तरळत होतं,
आयुष्य भराची साथ हेच फक्त दिसत होतं...

ती पुढे आली दोघांमध्ये फक्त वीस-एक पावलेच
राहिली, ती वीस पावले पण आज कोसभरवाटत
होती.

पण अचानक तो मटकन खाली बसला, काय
होतंय हेच त्याला कळत नव्हतं...

त्याचा कानाचे पडदे फाटले होते?
नाही नाही धरणीकंपच झाला होता.
कि आभाळ फाटलं वीज
पडली त्याला काही काही उमजत नव्हतं,
नाही नाही हा तर बॉम्ब-स्फोट होता...

क्षणभरात तो भानावर आला, सगळी कडे फक्त
धूर कल्लोळ आगीचे लोट आणि अस्ताव्यस्त
भंग झालेली माणसे.

त्याला त्याची "ती" कुठेच दिसत नव्हती,
त्याची भिरभिरलेली नजर फक्त तिलाच शोधत
होती...

आणि त्याला ती दिसली ती तीच होती का?
साडी फाटलेली, अंग रक्ताने माखलेलं.

तिचं पूर्ण सौंदर्य रक्ताने लपलेलं होतं, अंग-
अंग छिन्न-विच्छिन्न झालं होतं...

तो धावला जीवाच्या आकांताने धावला, त्याने
तिचं डोकं मांडीवर घेतलं.

तिला जोरजोरात हाक मारली, अजून
थोडी आशा दिसत होती तिने डोळे उघडले...

त्याचे अश्रू तिच्या गालावर पडत होते, तेच
अश्रू तिचा अबोल चेहरा दाखवत रक्त दूर सारत
होते.

तो काही बोलणार इतक्यात तिने मुठउघडली,
आणि ती हिऱ्याची अंगठी जणू काही खुलून
हसली...

तिने मुठ उघडली, त्याला काय बोलावं काहीच
कळत नव्हतं.

तिच्या मुठीत ती चमकदार अंगठी लकाकत होती,
जणू घे मला बाहुपाशात खुणावत होती...

तो रडत होता थांब थांब म्हणत होता, पण
तिच्या डोळ्यातून अश्रू येत नव्हते.

तिच्या चेहऱ्यावर होतं ते फक्त हलकसं स्मित,
कदाचित मरणापर्यंत साथ का हीच?

तिने ती अंगठी हळूच त्याच्या हातावर ठेवली,
त्याने तीचा हात घट्ट धरला होता.

हळूच तिची मुठ बंद झाली फक्त "टेककेअर"
म्हणून तिचे नाजूक ओठ बंद झाले, पण
तिच्या चेहऱ्यावरच ते जीवघेण "स्माईल"
आजही तसच होतं तसच होतं...

मैत्र जीवांचे

कधी कुठुन तो येईल आणि कचकचुन चावेल याचा नेम नव्हता. अख्खी रात्र अशीच घाबरत, या कुशीवरुन त्या कुशीवर काढली. झोप अनावर झाली होती पण.. खोलीत कुठेतरी तो आहेच... या नुसत्या कल्पनेनेही अंगावर काटा उभा राहीला होता. त्या पुर्वी त्याला इतक्या स्पष्ट, जवळ कधीच पाहीला नव्हता. पण काल रात्री मात्र.... एकाचे दोन.. दोनाचे चार... मग मात्र मला आणि माझ्या मैत्रीणीला हातात चप्पल घ्यावी लागली. 

 इतक्या महिन्यानंतर गप्पा रंगात आलेल्या असताना रंगाचा भंग करायला तो अचानकच कुठुन तरी यायचा. पहाटे पाच-सहा पर्यंत हा चोर-पोलिसाचा खेळ चालुच होता. माझ्या आयुष्यात मी त्याला काल प्रथमच पाहिलं. पण रात्रभर त्याला आणि त्याच्या फ़ौजेला शोधाशोधीच्या त्रासाचीही नंतर गंमत वाटु लागली. सकाळी पाच - सहा नंतर मात्र तो आणि त्याची फ़ौज बहुदा दमुन झोपली. तसंही बर्याच जणांची आम्ही रात्रभर पाण्यात टाकुन, चप्पलेने वगैरे कत्तलच केली होती. पण पहाटे पर्यंत आम्ही लढवलेली खिंड उद्या नक्कीच "पेस्ट कंट्रोल" वाल्या काकांच्या हाती द्यायची असं एकमताने ठरवुन... "ढेकुणां" बरोबरची लढाई आम्ही संपवली.
माझं घर कोकणात असल्यामुळे, जन्मापासुन १८-१९ वर्षांत घरातील, उंदीर, घुस, पाल, डोंगळे, आधेलं, विंचु, इंगळी, गोम (घोण), नाकतोडा, रातकिडा, वेगवेगळे किटक..इत्यादी प्राण्या-पक्ष्यांशी दोस्ती झाली होती. वेगवेगळ्या ऋतुंमध्ये ही मंडळी हमखास घरी भेटायला यायची. अजुनही पेस्ट कंट्रोल नावाचा प्रकार तिकडे वापरात आला नसल्यामुळे... आलेल्यांचं स्वागत आणि गेलेल्यांचे आभार मानुन सगळे गुण्यागोविंदाने राहात होतो. (पाहुण्यांसाठीही हेच लागु होतं.) पण या आमच्या ग्रुपमध्ये "ढेकुण" मात्र नव्हता. काल एकदाची त्याचीही चांगलीच ओळख झाली. "घर आमचं पण आहे!" हे वाक्य हे सगळेजण वारंवार मला जाणवुन देतात. तेव्हा... "नांदा पण सुखाने आणि जगा व जगु द्या!" हे एकच वाक्य म्हणण्याशिवाय गत्यंतर राहात नाही.

(सुचना: पुर्ण आयुष्य शहराच्या झगमगाटात आणि फ़िनाईल ने पुसलेल्या चकचकीत फ़रशांवर गेलेल्या व्यक्तींना कदाचित हे वर्णन रुचणार नाही. परंतु, कोकणातील शेणाने सारवलेल्या जमीनींना, मातीने लिंपलेल्या भिंतींना आणि तिथल्या घरगुती प्राणीसंग्रहालयाला ज्यांनी अनुभवलं आहे.. अशांना नक्कीच हे सर्व प्राणी ’मैत्र जीवांचे!" वाटतील यात शंका नाही.)
 

by-मुग्धा माईणकर